KIŞ ALERJİLERİ
Kış döneminde havaların soğuması, içeride geçirilen zamanın artması ve viral solunum yolu infeksiyonlarının daha sık görülmesi bazı alerjik hastalıkların bu dönmede alevlenmesine veya ortaya çıkmasına yol açabilir. Bunlardan bazıları astım, alerjik rinit, soğuk ürtikeri gibi hastalıklardır.
Astım: Bu mevsimde halı, yorgan ve battaniye gibi ev tozu akarları (mite) için uygun yaşam koşullarının oluşması, özellikle ev tozu akarı duyarlılığı olan astımlı hastalarda bu akarlara maruziyeti arttırır ve astım kontrolü bozulabilir. Bu nedenle ev tozu akarlarına karşı duyarlılığı olanlarda (Alerji deri testleri ile saptanabilir, deri testi yapılamayanlarda kanda bu alerjene karşı alerji antikor yanıtı olup olmadığına bakılabilir.) bu alerjenlere kaşı birkaç önlemi bir arda almak uzman görüşü şeklinde kanıt D düzeyinde fayda sağlayabilir. Aşağıda bu önlemler belirtilmiştir:
- Ev tozu akarları gözle görülmeyecek kadar küçük canlılardır. Nemli, karanlık ve sıcak ortamlarda yaşarlar. İnsanların deri döküntüleri ile beslenirler. Esas olarak dışkıları alerjen niteliği taşır. Bu yapışkan dışkı parçacıkları çeşitli eşyalara yapışabilir ve küçük bir hava akımı ile sürekli havaya yayılırlar. En fazla yatak, yorgan, yastık, halı, kumaş kaplı mobilyalar ve pelüş kumaşlarda bulunurlar.
- Nasıl Korunmalı?
- Havalandırma arttırılmalı, rutubet önlenmeli
- Kumaş döşemeli eşyalar yerine deri, ahşap veya plastikten yapılmış olanlar tercih edilmeli
- Ev işi yaparken maske kullanılmalı
- Haftada en az bir kez güçlü bir elektrik süpürgesi ile (anti-alerjik HEPA filtreli ya da sulu süpürgeler tercih edilmeli) temizlik yapılmalı
- Özellikle yatak odasında halı kullanılmamalı
- Tüylü ve içi dolu oyuncaklar kaldırılmalı
- Yatak takımları en az haftada bir ve 60 derecenin nin üzerinde yıkanmalı
- Yatak, yorgan ve yastıklar özel kılıflarla (anti-alerjik) kaplanabilir
Bu mevsimde viral solunum yolu infeksiyonları daha sık görülmektedir. Astımı kontrol altına olmayan hastalar viral solunum yolu infeksiyonları ile astım atak yaşayabilirler veya astım kontrolü daha da güçleşebilir. Yine bu mevsimde soğuk hava maruziyeti özellikle astımı kontrol altında olmayan (yeterli ve düzenli antiinflamatuar tedavi almayan hastalarda) astım şikayetlerinin artmasına yol açabilir. Bu durumları yaşamamak için hastalar kış öncesi mutlaka doktorlarına başvurmalı gerekli tedavi planları yapılmalıdır.
Allerjik rinit: Alerjik nezle halk arasında genellikle ilkbahar dönemi ile özdeştirilen polen allerjisi (saman nezlesi) olarak bilinse de polenlerden bağımsız olarak nezle şikayetleri kış döneminde ağırlaşıp yıl boyu seyredebilir. Kış döneminde daha belirgin olup yıl boyu devam eden alerjik rinitte potansiyel suçlu genellikle ev tozu akarlarıdır. Fakat kedi ya da iç ve dış ortam mantar duyarlılığı olanlarda da alerjik nezle yıl boyu devam edebilir. Ev tozu akarı duyarlılığı olan alerjik rinitli hastalarda alınacak önlemler de astımı olup ev tozu akarı duyarlılığı olanlarda alınacak önlemler ile yukarıda belirtildiği şekilde benzerdir.
Soğuk ürtikeri: Alerjik astım ve alerjik rinite göre daha nadir görülen bu uyarılabilir kronik ürtiker çeşidi, duyarlı kişilerde soğuğa maruz kalınan bölgelerde ortaya çıkan kızarma, kabarma, kaşıntı (bazen ağrılı bir kaşıntı) ile kendini gösterir ve soğuk maruziyeti ortadan kalkınca lezyonlarda kaybolur. Soğuk suda yüzme, şiddetli soğuk ürtiker reaksiyonunun en yaygın nedenidir. Bazı durumlarda özellikle soğuk suya (havuz suyu, deniz suyu, soğuk duş gibi) tüm vücudun maruz kalması durumunda anafilaksi dediğimiz daha ağır alerjik reaksiyonların da gelişebilme potansiyeli vardır. Soğuk ürtikeri tanısı kolay uygulanabilen buz testi ile konulur. Kış döneminde soğuk ürtikeri için alınabilecek basit önlemler; soğuk havalarda sıkı giyinmek, yüzlerini soğuk maruziyetinden korumak için atkı kullanmak, kulaklar için kulakları örten kulaklıklar kullanmak yararlı olabilir. Soğuk ürtikeri olan hastalar kendilerini vücut sıcaklığındaki hızlı düşüşten korumayı öğrenmelidir.
Daha detaylı bilgi için doktorsitesi.com adresi randevu hattından online ya da telefonla görüşme için randevu alabilirsiniz.
Prof. Dr. İnsu Yılmaz, MD, PhD
İmmünoloji ve Allerji Hastalıkları Uzmanı
Göğüs Hastalıkları Uzmanı
