Patoloji: Eski yunanca "pathos" (hastalık) ve "logos" (bilgi) sözcüklerinin bir araya gelmesi ile oluşturulmuş "hastalıklar bilimi" anlamında bir isimdir Hekimlik ile doğrudan ilgisi olmayanlar, genellikle böyle bir dalın varlığından bile habersizdir. Oysa patoloji, tıp eğitiminde çok önemli yeri ve ağırlığı olan bir daldır.
Çoğu insanın ilk kez doktorundan duyduğu bir meslek adıdır. Bu ilk duyum, hemen her zaman endişe uyandıran bir duruma eşlik eder. "Hele bir patoloji raporunuz çıksın; sonra görüşürüz" veya "önemli bir şey değil; ama yine de bir patolojik inceleme istiyoruz" gibi sözler duyarsınız. Bu sözler bazen kendiniz, bazen de çok sevdiğiniz bir yakınınız için söylenir. Patolojik inceleme sonucu belli olana, soruların yanıtları bulunana dek uykusunu yitirenler çoktur...
Bu da, röntgen çektirmek ve kan vermek gibi bir "tetkik"tir. Patoloji, "otopsi"den de sorumludur.
Patoloji tarafından incelenecek örnekler asıl olarak iki grupta değerlendirilir:
Vücuttan küçük veya büyük bir ameliyat ile çıkartılan dokular/organlar;
Vücuttan iğne ile alınan hücreler, kendiliğinden dökülen hücreler veya vücut sıvıları. (Bunlar en sık "servikovaginal yaymalar" yani kadın hastalardan alınan yayma örnekleri olan “pap. smear” lerdir).
Yukarıdaki yollardan biriyle alınan doku/organ/hücre topluluğu/sıvılar "örnek" olarak adlandırılır. Örneklerin ilk grubu için "Biyopsi Raporu", ikincisi için "Sitoloji Raporu" düzenlenir.
Bu örnekler, Üniversite Hastanelerinde "Patoloji Anabilim Dalı"nda, Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde Tıbbi Patoloji Kliniklerinde, diğer Devlet Hastaneleri ve SSK Hastanelerinde "Patoloji Servisi"nde incelenirler.
Örnek teslim alınırken, üzerine hangi hastaya ait olduğunu belirten isim ve numaralar yazılır. Bu numara, patoloji raporunda da belirtilir.
Üniversite hastanelerinde, raporun hazırlanması aşamasında uzmanlık öğrencileri (asistanlar) da görev yapar. Ancak, tüm inceleme sonuçları patoloji uzmanları (patolog)tarafından rapor edilir. Çoğu Üniversite Hastanesinde ve bazı büyük Devlet Hastaneleri ile büyük SSK Hastanelerinde belli organ/dokular o konuda özel ilgisi/eğitimi bulunan uzmanlar tarafından değerlendirilir.
Hastalardan alınan örneklerin mikroskopta incelenebilir duruma getirilmeleri için bir dizi işlem yapılır. Bu işlemler duruma göre birkaç dakika ile birkaç gün arasında değişen süreler alabilir.
Patologlar, değerlendirmelerinin önemli bir kısmını mikroskop başında yaparlar. Ancak, hastanın yakınmaları, doktor muayenesinde saptananlar ve laboratuar testlerinin sonuçları da tanı konulmasına yardımcı olur. Bu nedenle, zaman zaman patologlar hasta ile doğrudan temas sağlamaya gerek duyabilirler.
Prof. Dr. Nusret Erdoğan / Patoloji Uzmanı
