Karaciğer tümörlerinde girişimsel radyoloji
KC tümörlerinde embolizasyon tedavisi nedir? TAKE nedir? TAKE nasıl yapılır?
Karaciğeri besleyen iki adet damar sistemi mevcuttur. Tümörler, genelde kalpten gelen kanı taşıyan damar olan hepatik arterden beslenir. Karaciğere bu arter dışında portal ven isimli dalak ve barsaktan gelen damar yolu ile kan gelir. Tümörü besleyen hepatik arterin bir kısmının kapaatılması, bu nedenle normal karaciğer dokusuna ciddi zarar vermez. TAKE işlemi bu çift beslenme sistemi mantığı üzerine kuruludur. TAKE tümörü besleyen kan damarlarının içinde kemoterapi ilaçları bulunan özel partiküller (tanecikler) ile kapatılması işlemidir. TAKE’nin açılımı transarteryel kemoembolizasyon yani atardamar yolu ile kemoterapi ilacı verilerek damarların kapatılması işlemidir.
TAKE işlemi anjio yöntemi ile yapılır; kasıktan atardamara girilerek karaciğeri besleyen damara ulaşılır. İnce bir plastik boru (mikrokateter) ile tümörü besleyen damarlara ulaşılır. İşlem sırasında ,bu mikrokateter içerisinden özel partiküller tümöre verilir. Bu partiküller, mikron düzeyinde taneciklerdir. Bu taneciklere kemoterapi ilaçları işlem öncesinde yüklenir. İlaç yüklü bu mikropartiküller tümör içerisinde birikirler, ardından tümör dokusu partiküllere doyduğunda tümörü besleyen damarın içinde birikirler ve damardaki kan akımını keserler. Bu yöntemle normal damardan alınan dozun 40 katı kadar kemoterapi ilacı tümör dokusuna hapsedilir. Tümörü besleyen damarlar da kapatıldığı için tümörün kanlanması durur ve beslenemeyerek tümör dokusu ölür.
TAKE hangi karaciğer tümörlerinde uygulanır?
Karaciğerin kendi tümörlerinde özellikle HCC tedavisinde oldukça başarılıdır ve tedavide önemli yer sahibidir. Kolon kanseri ve nöroendokrin tümör karaciğer metastazlarında etkili bir yöntemdir. Meme tümörü metastazlarında, kolanjiokarsinom tedavisinde kullanılır.
TAKE tekrarlanabilir mi?
TAKE ,tekrarlanabilir bir işlemdir. Tümörü besleyen damarlar zaman içerisinde tekrar açılabilir ve bu damarlardan eğer tümör içinde canlılık ve faaliyet saptanırsa işlem yapılabilir. İşlem sayısı için bir üst sınır sayısı yoktur.
TAKE tedavisi öncesinde hastaya zararı olup olmayacağı bilinebilir mi?
TAKE tedavisi öncesi, işlemin riskli olup olmayacağı tahmin edilebilir. Bu hastalarda işlem öncesi mevcut karaciğer rezervini gösteren basit testler (Kandaki albümin,protein ve bilüribin düzeyi,INR yani kanama zamanı) ile işlemin karaciğer yetmezliği gibi ciddi bir tabloya neden olup olmayacağı tahmin edilebilir.Child-pough skorlaması adı verilen bu değerlendirme ile hasta A ,B ve e n yüksek riskli C grubu şeklinde 3 ayrı grupta sınıflanır. C grubundaki hastalara işlem yapılması önerilmez ;çünkü bu grupta karaciğer yetmezliği riski yüksektir.
TAKE sonrası dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
İşlem sonrası bu hastalarda kemoterapi sonrası görülen saç dökülmesi, kan hücre sayısında düşüş gibi ciddi durumlar beklenmez. İlk 24 saatte embolizasyon işlemleri sonrası görülen ateş yüksekliği, bulantı gibi durumlar ,hastanede medikasyon ile tedavi edilir. İlk hafta normale nazaran yorgunluk ve halsizlik hissi görülebilir. Yüksek riskli işlemlerde karaciğer yetmezliği dahi gelişebileceği unutulmamalıdır.
