Günümüzde, kadınlar iş hayatında daha fazla yer almaya başlamıştır. Ancak iş hayatında yer alan kadınların çalışma ve aile arasındaki dengeyi sağlaması giderek zorlaşmaktadır. Toplumsal roller gereği bu kadınlar, hem iş yerindeki beklentileri karşılamak hem de aileleriyle ilgilenmek arasında sıkışıp kalmış hissedebilirler. Bu durum iş ve aile çatışması olarak adlandırılır ve tükenmişlik sendromunu (burn out) beraberinde getirebilir. Ayrıca kadınların hem iş yerindeki performanslarını hem de aile hayatlarını olumsuz yönde etkileyebilir.
Yaşanan çatışma durumunun önüne geçebilmek için çalışan kadınların çalışma ve aile arasındaki dengeyi sağlamaları gerekir. İş ve aile çatışmasını önlemek amacıyla yapılması ve dikkat edilmesi gereken temel noktalar bulunur. Her iki faktör arasındaki iletişimi güçlendirmek çatışmayı önlemek için önemli bir adımdır. Bugünkü yazıda çalışan kadınların karşılaştığı zorluklar, iş ve aile çatışmasının nedenleri ve nasıl denge kurulabileceği ele alınacaktır.
Çalışan Kadınların Karşılaştığı Temel Zorluklar
Türk kadının çalışma hayatındaki yeri her geçen gün hızla gelişmekte artmaya devam etmektedir. Ancak çalışan kadınlar, iş dünyasında birçok zorlukla karşılaşabilirler. Bu zorluklar hem iş hayatında hem de sosyal hayatta karşılarına çıkabilir. Örneğin hala birçok iş yerinde cinsiyet ayrımcılığına rastlanır. Kadınlar erkeklere göre daha düşük ücretlerle çalıştırılabilmekte veya terfi şansları daha az olabilmektedir. Söz konusu durum, kadınların motivasyonunu düşürebilir ve iş hayatında daha fazla stres yaşamalarına neden olabilir.
Çalışan kadınlar için iş ve aile çatışması içerisinde denge kurması zor bir hale gelebilir. Çocuk bakımı, ev işleri ve iş sorumlulukları arasında denge kurmak, kadınları oldukça yorucu bir durumla karşı karşıya bırakabilir. Böyle bir durumda kadınlar iş performansını düşebilir ve bazen işten ayrılmalarına sebebiyet verebilir. Bununla birlikte kadınlar iş dünyasında erkeklerden daha az destek görebilmektedirler.
Kariyerlerinde ilerlemek isteyen kadınlar, daha fazla çaba harcamak zorunda kalabilirler ve bazen bu durum motivasyonlarını düşürebilir. Ayrıca bazı iş yerlerinde kadınların liderlik pozisyonlarına gelmeleri daha zor olabilir. Toplumun kadınlara destek olması ve cinsiyet eşitliğinin sağlanması, iş dünyasında kadınların daha başarılı olmalarını sağlayacaktır. Kadınların iş hayatında daha fazla desteklenmeleri ve hak ettikleri değeri görmeleri, hem onların hem de iş dünyasının gelişimine katkı sunacaktır.
İş ve Aile Çatışmasının Nedenleri
Sosyolojik ve psikolojik açıdan iş ve aile çatışmasının nedenleri çeşitli şekillerde ele alınabilir. Günümüzde çalışan kadınlarda iş-aile çatışmasına neden olan faktörler aşağıdaki gibidir:
Toplumsal Cinsiyet Rolleri
İş Yerindeki Zorluklar
Toplumsal Cinsiyet Rolleri
Toplumsal cinsiyet rolleri, kadınların ev işleri ve çocuk bakımı gibi aile içi sorumlulukları üstlenmesi, erkeklerin ise iş hayatında daha aktif olmaları şeklinde tanımlanabilir. Bu roller, iş ve aile çatışmasının ortaya çıkmasında önemli bir faktördür. Kadınların iş hayatında daha aktif olmaları ve kariyer yapmaları, aile içindeki geleneksel rolleriyle çatışmalarına sebep olabilir.
Benzer bir şekilde erkeklerin aile içinde daha fazla sorumluluk alması ve ev işlerine katkıda bulunmaları iş hayatındaki performanslarını etkileyebilir. Dolayısıyla toplumsal cinsiyet rollerinin esneklik kazanması ve kadın ve erkek eşitliğinin sağlanması, iş-aile çatışmasının azaltılmasında önemli bir adım olacaktır.
Çalışanların hem iş hayatında hem de aile hayatında daha dengeli bir yaşam sürmelerine olanak tanıyacak bu adımlar, hem bireylerin hem de toplumun refahı için önem teşkil edebilir. Toplumsal cinsiyet rollerinin gözden geçirilmesi ve kadın-erkek eşitliğinin desteklenmesi, bu sorunu çözmek adına atılması gereken temel adımlardan biridir.
İş Yerindeki Zorluklar
İş yerinde yaşanan stres, yoğun çalışma temposu ve iş arkadaşlarıyla olan ilişkiler, çalışanların aile ve çalışma hayatlarına olumsuz etki edebilir. Meydana gelen bu problemler, çalışanların aileleriyle vakit geçirmesini engelleyebilir ve aile ilişkilerini zayıflatabilir. Aynı zamanda iş stresi ve yoğunluğu nedeniyle çalışanlar evde dinlenemeyebilir, aileleriyle kaliteli zaman geçiremeyebilirler.
İş ve aile çatışmasının nedenleri üzerine yapılan araştırmalar, iş yerindeki zorlukların bu çatışmanın temel sebeplerinden biri olduğunu gösterir. Yaşanan çatışmanın önlenmesi ve çalışanların hem iş hem de aile hayatlarını dengede tutmaları için iş yerlerinde çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve destekleyici politikaların uygulanması gerekir. Böylece çalışanların hem iş hem de aile hayatlarını daha sağlıklı bir şekilde sürdürmeleri sağlanabilir.
İş ve Aile Çatışmasının Psikolojik Etkileri
İş ve aile arasındaki dengeyi sağlamak günümüzün yoğun tempolu yaşamında birçok birey için zorlu bir görev olabilir. İş hayatında yaşanan stres ve sorumluluklar ile aile yaşantısındaki beklentiler arasında denge kurma çabası bazı zorlukları beraberinde getirebilir.
Çalışma ve aile hayatında denge kurulmadığı takdirde çalışan kadınların psikolojik sorunları git gide artış gösterebilir. İş ve aile çatışmasının psikolojik etkileri arasında depresyon, anksiyete, stres ve duygusal tükenme gibi durumlar yer alabilir. Bu durumlar bireylerin genel yaşam kalitesini düşürebilir ve iş performanslarını olumsuz etkileyebilir.
