Alerji nedir ?
Alerji, bağışıklık sistemin çevremizde bulunan şeylere verdiği bir çeşit aşırı duyarlılık reaksiyonudur.
Alerjen nedir?
Alerjen vücuda aşırı duyarlılık reaksiyonu oluşturacak maddelerdir. Bunlar solunumsal veya besinsel olabilir. Solunumsal olanları nefes alıp verme yolu ile vücudumuza alırız. Bunlar; ev tozu akarları, çayır-ağaç-ot polenleri, küf mantarları, hayvan tüyleri, hamamböceği, latekstir. Besin yolu ile alınanlar süt, yumurta, soya, buğday, kuruyemiş, balık, meyve ve sebzelerdir. Ayrıca ilaçlar, arı, böcek-sinek sokmaları ile de alerjenler vücuda alınabilir. Bunların dışında parfümler, deterjanlar, kremler, sıvı sabunlar, boyalar, sigara dumanı, egzos-hava kirliliği, besin katkı maddeleri, tatlandırıcıları gibi birçok madde alerjen olabilir. Teorik olarak etrafımızdaki her şey alerji yapabilir.
Alerjenler vücuda hangi yollarla girer?
Alerjenleri vücuda girmesinin 4 temel yolu vardır. 1. Yol solunum yolu: Nefes yolu ile burun, nefes borusu, bronşlar yolu ile akciğerler aracılığı ile alınır. 2. Yol: Deri yolu ile cildimize temas edenler alınır. 3. Yol: Bağırsaklar: yediğimiz, içtiğimiz besinler bağırsak yolu ile emilirler. 4. Yol: gözümüzden de alerjen vücudumuza girebilir.
Vücuda giren Alerjenler ne ile karşılaşır?
Midedeki asit mide suyu, mide ve bağırsaktaki enzimler alerjenleri parçalar ve zarar verme özelliklerini kaybettirirler.
Deri, burun ve bağırsakta bulunan mikrobiotamız (faydalı bakteriler, flora elemanları) bu alerjenleri yok eder.
Bağırsak epitelinden salınan mukus, antimikrobial peptidler de alerjenleri yok eder.
Bu yolları geçen alerjenler daha sonra epitel adını verdiğimiz bir sıra bariyer hücre ile karşılaşır. Epitel hücreleri birbirine sıkı bağlarla bağlıdır zararlı maddelerin çoğu bu bariyeri aşıp vücudun iç kısmına giremez. Bu bariyer genetik olarak veya sonradan karşılaşılan faktörler ile bozulur ise görevini tam yapamaz ve alerjenler içeriye girer.
İçeri giren alerjenleri yok etmek ve tolerans geliştirmek için bağışıklık sistemi devreye girer.
Bağışıklık sistemi nasıl tepki gösterir?
Epitel hücrelerinin altında bağışıklık hücrelerimiz bulunur. Bu hücreler lenf nodlarından üretilir. Alerjenler T hücreleri adı verilen bağışıklık hücrelerince tanınır ve B hücreleri aracılığı ile o yabancı maddeye karşı tolere edecek Ig G yapılı koruyucu bir antikor üretilir. Bu antikor bizi bu besinden korur ve besin bu şekilde tolere edilir. Alerjik cevap geliştiğinde ise Oluşan antikor Ig E denilen bir antikordur. Bu antikor mast hücre dediğimiz alerji hücresinin üzerinde oturur. Alerjenle tekrar karşılaşınca alerjen ile Ig E birleşir ve mast hücresinin içindeki başta Histamin olmak üzere birçok maddenin dışarı salınmasına neden olur. Bu maddeler de alerjik reaksiyonların ortaya çıkmasına sebeptir. Bu tip reaksiyonu deri ve kanda yapılan alerji testleri ile saptayabilirız. Alerjene bağışıklık sisteminde başka tip aşırı duyarlılık reaksiyonları da gelişir. Bu reaksiyonlarda Ig E aracılıklı olmadığı için non-Ig E reaksijonlar adını alır ve burada başka antikorlar salınır ve reaksiyonlar alerjen alımından daha uzunca bir zaman sonra ortaya çıkar. Bu tip reaksiyonun klasik alerji testlerinde saptayamayız ama yine de hastanın alerjisi vardır. Bu durumda başka provakasyon testleri yaparız. Özetle; normalde çevremizdeki alerjenler (besinler, irritan maddeler, ev tozu akarı, polen, küf mantarı, hayvan tüyleri, ilaçlar…..) ile ilk kez karşılaştığımızda vücudumuz hemen bir alerjik reaksiyon göstermez önce bu alerjeni tanır. Genellikle bu yabancı maddeye karşı beklenen bir tolerans maddesi üretmesidir. Bu tolerans maddesi aynı yabancı madde ile tekrar karşılaşıldığında ona karşı bir reaksiyon vermez ve o maddeyle ilgili bir sorunumuz olmaz. Alerjik bir cevap oluşacaksa bu yabancıya karşı aşırı duyarlılığa neden olacak maddeleri üretir ve bu yol ile vücudumuz bu yabancı ile vücuda zarar veren bir yöntemle savaşır.
