Dişleri çürüten, çevresindeki kemiği ve dişetini eriten bakteri plağıdır. Dişlerimizi temizledikten bir saat sonra diş yüzeyi yapışkan bir yapı ile kaplanmaya başlar ve bunun üzerine çeşitli bakteriler birikerek plağı oluştururlar. Plağın diş üzerinde bulunma süresi arttıkça tehlikeli olan bakteriler, öncesinde bölgeye yerleşmiş diğerlerinin üzerine yapışmaya ve dişlerimizi çürütüp dişetlerimizi ve kemiklerimizi de eritmeye başlarlar. Burada kritik süre 24 saattir ve bu nedenle de günde iki sefer dişleri fırçalamalı, bir sefer de diş ipi ve dişlerimiz aralıklı ise diş arası fırçası kullanmalıyız.
Dişetinin fırçalanmaya ihtiyacı yoktur, üstelik fırçalanması çekilmesine neden olur. Fırçalamanın başlaması gereken yer diş ile dişetinin birleşim yeridir. Bu nedenle diş fırçasının kılları alt çenede aşağıya üst çene de yukarıya bakmalıdır. Yani alt çene dişlerini ayrı; üst çene dişlerini ayrı fırçalayacağız. Hafifçe bastırarak fırça kıllarının diş-dişeti birleşim çizgisinde toplanmasını sağlayalım. Fırçayı titreştirip dişe doğru çeviriyoruz böylece hareketlendirdiğimiz plağı dişetinden uzaklaştırıyoruz. Bu hareketi her yerde beş-altı sefer tekrarlamamız gerekli. Yüzey atlamayalım diye önerimiz bir tarafın en arkasından başlayıp diğer tarafa kadar fırçalamak ve aynı dişlerin dile bakan yüzeylerinde de bunu tekrarlamaktır. Bu uygulamayı üst ve alt ön dişlerin dile bakan yüzeylerinde fırçayı dik tutarak yaklaşık üçte bir uç kısmı ile yapmalıyız.
Fırçalamak ile dişlerin ancak görünen yüzeylerini temizleyebiliriz. Peki ya dişlerin birbirine bakan komşu yüzeyleri? Dişleri yıkayan tükürük bile bu bölgelere ulaşamaz bu nedenle de dişeti hastalıkları ve diş çürükleri çoğunlukla bu bölgelerde oluşur. Bu yüzeylerin temizliğinin tek yolu diş ipi kullanmaktır. İp kullanımı düzgün yapılırsa bir işe yarar. 40-45 cm ip koparalım. Orta parmaklara dolayalım. Serçe, yüzük ve orta parmakları avuç içine kıvıralım. İpi işaret ya da başparmaklar ile tutalım. Burada önemli olan her elin bir parmağı ipi tutmalı aksi durumda arka dişlere ulaşamayız. İkinci önemli ipucu ipi tutan parmaklar birbirine yakın olmalı, uzak tutarsak ipi kontrol edemeyiz ve dişetimizi kesebiliriz. Dişler oval olduğu için temizleyebilmemiz için dişi sarmalıyız. Bunu doğru yapıp yapmadığımızı anlamanın en iyi yolu ip ve ipi tutan parmakların biri dil diğeri dudak tarafından komşu dişe dokunmasıdır. Dişin iki ara yüzü olduğundan doğru ip kullanımı için bu yüzleri ayrı ayrı temizlemeliyiz.
Dişlerin birbirine bakan yüzlerindeki dişetleri çekilmişse ya da dişler arasında boşluk varsa diş aralarının temizliği için diş ipine ilave olarak diş arası fırçası da kullanmalıyız. Fırça sapı ve markalara göre değişmekle birlikte en az iki çeşit fırça ucundan oluşmaktadır. Aralıklar dar ise ince, geniş ise kalın şeklini tercih ederek fırça ucu seçimini yapmalıyız. Aralıklar için en uygun fırça ucu seçilerek hem dudak-yanak tarafından hem de dil tarafından araya girmeli ve önce birine sonra diğerine 4-5 sefer sürttürerek diş yüzeylerini temizlemeliyiz. Fırça ucunu kullanıma göre yıpranmaya başlayınca değiştirmek gereklidir. Macunsuz kullanılır.
Opr. Dr. Demet CAN
Periodontolog
Dişeti Hastalıkları ve Cerrahisi Uzmanı
